Alergia i nietolerancja pokarmowa u niemowląt
Alergie i nietolerancje pokarmowe stają się coraz powszechniejszym zjawiskiem, a ich rozpoznawanie oraz leczenie jest wyzwaniem zarówno dla rodziców, jak i lekarzy.
Co wywołuje alergie i nietolerancje pokarmowe?
Alergię pokarmową u niemowląt najczęściej wywołują: mleko krowie, białko jaja kurzego, owoce cytrusowe.
Za nietolerancję pokarmową najczęściej odpowiada gluten i laktoza
Jakie są objawy alergii i nietolerancji pokarmowej?
Pierwsze objawy alergii pokarmowej, zwłaszcza związanej z uczuleniem na białko mleka krowiego, obserwujemy nierzadko już w pierwszych tygodniach życia. Najczęściej występują objawy ze strony: żołądkowo-jelitowej, skórnej i oddechowej. Rzadziej ze strony ośrodkowego układu nerwowego i innych narządów.
Do objawów ze strony przewodu pokarmowego należą ulewania i wymioty, biegunka lub zaparcia, kolka jelitowa wywołana skurczem mięśni gładkich jelita. Nierzadko stolce zawierają krew (częściej tak zwaną utajoną, wykrywaną badaniem laboratoryjnym). U niektórych niemowląt alergia pokarmowa z uczuleniem na białko mleka krowiego może być przyczyną refluksu żołądkowo-przełykowego.
Przy skórnych objawach alergii pokarmowej najczęściej obserwujemy suchość i szorstkość skóry, wysypki alergiczne i rumienie.
Objawy ze strony układu oddechowego mogą przypominać jego poinfekcyjne zmiany zapalne. Są to między innymi nieżyt nosa i spojówek, kaszel, chrypka a w ciężkich postaciach skurcz oskrzeli i świst krtaniowy.
Z objawów ogólnoustrojowych i związanych z innymi narządami obserwujemy utratę łaknienia, czasem z silną niechęcią do posiłków zawierających alergen odpowiedzialny za uczulenie, ponadto rozdrażnienie, zaburzenia snu i niedokrwistość. Często zaobserwować możemy u tych dzieci nadpobudliwość psychoruchową. Długotrwałe zaburzenia w odżywianiu mogą znacznie upośledzić rozwój somatyczny.
Co zrobić podczas gdy pojawi się alergia lub nietolerancja pokarmowa?
Leczenie zarówno nietolerancji, jak i alergii pokarmowej polega przede wszystkim na wyeliminowaniu z diety dziecka produktu spożywczego odpowiedzialnego za występowanie objawów chorobowych na 6-12 miesięcy, w zależności od intensywności objawów. Po tym czasie wprowadza się dany produkt ponownie do diety – pod kontrolą lekarza, stopniowo i w małych ilościach. W nietolerancji laktozy stosuje się mieszanki mlekozastępcze bezlaktozowe lub doustną laktazę. W alergii pokarmowej do tolerancji alergenu dochodzi u większości dzieci w 5. roku życia, u części już w 2.-3. roku życia, z wyjątkiem alergii na orzeszki i owoce morza.
Istotą diety eliminacyjnej jest nie tylko usunięcie z jadłospisu nietolerowanych pokarmów, ale ich zastąpienie innymi, równoważnymi pod względem wartości odżywczych. Dotyczy to również diety eliminacyjnej zalecanej matkom w okresie karmienia piersią.
I. Stelmach, P. Majak. Alergia a nietolerancja pokarmowa. Alergologia 2009; 3: 121-125.
M. Kaczmarski, E. Korotkiewicz-Kaczmarska. Alergia i nietolerancja pokarmowa. Mleko i inne pokarmy. Help Med, Kraków 2013: 8
K. Marek. Alergia pokarmowa u dzieci. Forum Medycyny Rodzinnej 2013, tom 7, nr 6, 349–354